VIII. HET SOCIAAL STATUUT VAN DE ZELFSTANDIGE

AANSLUITING

Uiterlijk opd e dag van de start van uw zelfstandige activiteit, moet u aangesloten zijn bij een socialeverzekeringsfonds naar uw keuze.

SOCIALE BIJDRAGEN

Sociale bijdragen (voor de vorming van een later pensioen, de ziekteverzekering en de kinderbijslagen) worden berekend op het netto belastbaar beroepsinkomen als zelfstandige. Algemeen kan gesteld worden dat het gaat om 16,7% per jaar. De bijdragen worden weliswaar per kwartaal geïnd.

In de regel is het referte-inkomen het inkomen van drie jaar terug. Voor beginnende zelfstandigen worden de inkomsten van de eerste drie jaren als refertebasis genomen voor de berekening van de bijdragen gedurende de drie eerste jaren van de activiteit. Aangezien dit inkomen niet op voorhand gekend is betaalt men gedurende drie jaar voorlopige bijdragen die later zullen herzien worden. Dit kan leiden tot bijbetalingen of eventuele teruggaven.

Voor het eerste jaar wordt steeds gerefereerd aan het inkomen van het eerste volledige kalenderjaar dat men zelfstandige is.

Voorbeeld: Wie zich vestigt als zelfstandige op 1 oktober 2010, zal vanaf dat kwartaal minimumbijdragen moeten betalen. De effectief verschuldigde bijdragen zullen berekend worden op het beroepsinkomen van 2013. Hetzelfde inkomen wordt als basis genomen voor de bijdragen van 2014.

CATEGORIËN

Binnen het sociaal statuut van een zelfstandige onderscheiden we meerdere categorieën. De categorie die gebaseerd is op de beroeps- of gezinssituatie bepaalt enerzijds de hoegrootheid van de sociale bijdragen en anderzijds het recht op prestaties of vergoedingen.

Een zelfstandige valt dus steeds in één van de volgende categorieën:

Hoofdberoepen
Bijberoepen
Gelijkgestelden met een bijberoep (Gehuwden, weduwen/weduwnaars en studenten),
Gepensioneerden

HOOFDBEROEP

Definitie

Personen die uitsluitend een zelfstandige activiteit uitoefenen worden ondergebracht in de categorie van de hoofdberoepen.
Zo kennen we de zelfstandige bakker, de zelfstandige slagerr of de arts als beoefenaar van meestal één zelfstandig of vrij beroep, maar we kennen ook de directeur - zaakvoerder van firma A, die tevens beheerder is in bedrijf B. Bij deze laatste persoon met verschillende zelfstandige activiteiten naast elkaar zullen de bijdragen berekend worden op de totale som van het netto-beroepsinkomen.

BIJBEROEP

Definitie

Wanneer een persoon, die minstens halftijds loon- of weddetrekkende is, nog een zelfstandige activiteit uitoefent, gaat het om een bijberoep (wanneer de loontrekkende activiteit zich in het onderwijs situeert moet ze minstens 6/10 van een voltijdse betrekking bedragen).
De notie bijberoep kan ook weerhouden worden wanneer u een vervangingsinkomen geniet, zoals een uitkering tijdens het eerste jaar van de beroepsloopbaanonderbreking, een werkloosheidsuitkering (met toestemming van de werkloosheidsinspectie) of een arbeidsongeschiktheidsuitkering (met toelating van de adviserende geneesheer van de mutualiteit).
Om als bijberoep weerhouden te worden, is het in dit geval wel noodzakelijk dat uw pensioenrechten gevrijwaard zijn.
Wie in bijberoep een kleiner netto-beroepsinkomen heeft dan 1 423,90 euro per jaar kan vragen vrijgesteld te worden van de betaling van sociale bijdragen.
De betaalde sociale bijdragen openen in principe geen rechten op uitkeringen. Het pensioen, de kinderbijslag en de ziekteverzekering is immers reeds gegarandeerd door het statuut als loontrekkende.

GELIJKGESTELDEN MET EEN BIJBEROEP

Wanneer iemand met een zelfstandige activiteit start, zonder daarbij een halftijdse loon- of weddetrekkende activiteit uit te oefenen, dan wordt deze in principe ingedeeld in de categorie hoofdberoep.

Een zeer belangrijke uitzondering op dit principe is in de wet voorzien voor:

GEHUWDEN (waarvan de echtgenote rechten opent op pensioen, kinderbijslag en ziekteverzekering);
WEDUWEN/WEDUWNAARS;
STUDENTEN tot de leeftijd van 25 jaar.

Zij kunnen indien ze wensen, toch met bijberoepers gelijkgesteld worden. Dit heeft tot gevolg dat ze ook kunnen vragen vrijgesteld te worden van sociale bijdragen indien hun beroepsinkomen lager zou zijn dan 1 423,90 euro per jaar. Zij betalen net zoals de zelfstandigen in bijberoep verminderde bijdragen tot een inkomen van 6 742,06 euro per jaar. Is hun inkomen hoger, dan betalen ze dezelfde bijdragen als zelfstandigen in hoofdberoep.
Het gevolg van deze lagere bijdragen is dan ook dat er geen recht op enige uitkeringen ontstaat.

GEPENSIONEERDEN

Definitie

Onder actief gepensioneerden verstaat men de personen die effectief een pensioen genieten (een rust- en/of een overlevingspensioen), maar die daarbij nog een activiteit uitoefenen die door de wetgever toegelaten is.

Toegelaten activiteit voor actief gepensioneerden jonger dan pensioenleeftijd
Zonder kinderlast	6 175 euro per jaar
Met gezinslast	9 262 euro per jaar

Toegelaten activiteit voor actief gepensioneerden als men pensioenleeftijd heeft bereikt
Zonder kinderlast	17 835 euro per jaar
Met gezinslast	21 694 euro per jaar

Wie als gepensioneerde een kleiner netto-beroepsinkomen heeft dan 2 847,81 euro per jaar kan vragen vrijgesteld te worden van de betaling van sociale bijdragen.
De voorlopige bijdragen zijn vastgesteld op 104,66 euro per kwartaal.

VOORLOPIGE BIJDRAGEN VAN DE STARTENDE ZELFSTANDIGEN IN 2014

Gezien het toekomstige beroepsinkomen van de startende zelfstandige bij de aanvang nog niet gekend is, zal het sociaal verzekeringsfonds voorlopige minimumbijdragen vorderen. Deze bijdragen worden geïnd per kwartaal. Gedurende de 3 eerste jaren van de activiteit kan de zelfstandige vrijwillig hogere bijdragen betalen. Daardoor vermijdt hij regularisaties op het ogenblik dat zijn inkomen definitief vastgesteld is.

Kwartaalbijdragen 2014 met inbegrip van administratiekosten

Hoofdberoep
Eerste jaar Tweede jaar Derde jaar	659,61 per kwartaal 675,70 per kwartaal 691,79 per kwartaal
Bijberoep (afhankelijk of verwachte netto-inkomsten hoger of lager zijn dan 1.308,17):	1e jaar : 72,97 per kwartaal 2e jaar : 74,75 per kwartaal 3e jaar : 76,53 per kwartaal
Gepensioneerden	1e jaar : 145,95 per kwartaal 2e jaar : 149,51 per kwartaal 3e jaar : 153,07 per kwartaal

De wettelijke bijdragen worden door elk sociaal verzekeringsfonds verhoogd met een door de Minister vastgesteld percentage administratie- of beheerskosten.