Door een verklaring onbeslagbaarheid gezinswoning af te leggen kan je je als zelfstandige beschermen tegen professionele schuldeisers. Hierdoor is het persoonlijk risico kleiner. Lees even mee om te weten te komen wat dit precies is en hoe de procedure in elkaar zit.
Verklaring onbeslagbaarheid van de gezinswoning
Als zelfstandig ondernemer neem je soms risico’s om je onderneming verder uit te bouwen. Als je als zelfstandige werkt wordt er geen onderscheid gemaakt tussen privé- en beroepsvermogen. Je woning veilig stellen tegen schuldeisers beperkt alvast het risico dat je neemt.
Zelfstandigen met een vennootschap (zoals een BV of NV) hebben automatisch al meer bescherming omdat het privé vermogen hier wel gescheiden is van het beroepsvermogen. Doorgaans kan een schuldeiser zich dan enkel verhalen op het vermogen van de vennootschap.
Wie echter werkzaam is via een vennootschap zonder beperkte aansprakelijkheid (zoals een CommV of VOF) zal wel meer baat hebben bij het afleggen van zo’n verklaring.
Voor alle zelfstandigen?
Het begrip zelfstandigen mag hier ruim geïnterpreteerd worden. Deze regeling slaat op alle zelfstandigen, zowel in hoofdberoep als in bijberoep, ongeacht of dat via een eenmanszaak is of als men zelfstandig bestuurder/zaakvoerder is in een vennootschap. Ook vrije beroepers vallen hier onder.
Welke woningen zijn beschermd?
Alleen de hoofdverblijfplaats kan beschermd worden. Andere woningen komen niet in aanmerking. Het maakt verder niet uit welk zakelijk recht je op deze woning hebt: dat kan volle eigendom zijn maar evengoed een vruchtgebruik of recht van opstal.
Wat bij gemengd gebruik?
Veel ondernemers gebruiken ook (een deel) van hun eigen woning beroepsmatig. Zo is het perfect mogelijk dat een IT-specialist zijn bureelruimte heeft ingericht als professionele ruimte. Het is echter geen probleem om de woning te beschermen en een verklaring onbeslagbaarheid af te leggen maar er moet wel een onderscheid gemaakt worden:
- De woning wordt minder dan 30% beroepsmatig gebruikt: dan kan de volledige woning onbeslagbaar verklaard worden.
- De woning wordt minstens 30% beroepsmatig gebruikt: In dit geval kan alleen het privégedeelte onbeslagbaar verklaard worden.
Wat als men verhuisd?
De onbeslagbaarheid houdt niet op te bestaan door een verhuis, maar er zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden:
- De opbrengsten van de verkoop van de eigen woning wordt bijgehouden door de notaris. Ook deze opbrengst is veilig en blijft onbeslagbaar;
- Er wordt een nieuwe woning aangekocht binnen het jaar wat de nieuwe hoofdverblijfplaats wordt;
- In de aankoopakte van de nieuwe woning wordt opgenomen dat het gaat om een wederbelegging.
Voor welke schulden?
De bescherming is enkel geldig tegen professionele schulden. Privé schulden of gemengde schulden (die deels beroepsmatig zijn en deels privé) vallen hier niet onder. Het spreekt voor zich dat de schulden ook niet beschermd worden als deze het gevolg zijn van een misdrijf of wanneer een bestuurdersfout heeft bijgedragen tot het faillissement.
Onder professionele schulden wordt onder meer verstaan: schulden van leveranciers, professionele belastingen, btw, rsz, …
Procedure bij de notaris
De verklaring zal worden opgemaakt door de notaris. Indien je gehuwd bent, dan zal ook de partner hiervoor instemming moeten geven. Dit is verplicht en staat los van het huwelijksstelsel dat van toepassing is.
In een akte zal de notaris in detail uiteenzetten welke ruimtes er zijn in de woning en welke ook beroepsmatig gebruikt worden.
Na het verlijden van de akte zal deze overgeschreven worden op het hypotheekkantoor. Op dat moment begint de bescherming pas te lopen omdat geacht wordt dat schuldeisers vanaf dan op de hoogte zijn van het bestaan van de verklaring van onbeslagbaarheid.
Oude schulden die reeds bestonden vóór het overschrijven op het hypotheekkantoor genieten geen bescherming.
Afstand doen van de verklaring onbeslagbaarheid mogelijk?
Het is mogelijk om afstand te doen van de verklaring. Hiervoor dien je opnieuw bij de notaris te gaan. Het is echter belangrijk om weten dat dit dan ook geldt voor alle schuldeisers.
Het is dus niet mogelijk om voor één specifieke schuldeiser afstand te doen. Zij kunnen dat ook niet vragen van u, het is namelijk een algemeen recht dat je hebt om je gezinswoning te beschermen.
Mogelijke risico’s en nadelen
Deze beschermingsregeling kent wel een belangrijk nadeel. Wie een professionele lening wil afsluiten zal merken dat de banken minder snel een lening willen toestaan. Omdat de woning niet kan dienen als onderpand lopen zij ook meer risico. Er zal in dat geval moeten gezocht worden naar andere oplossingen.
De verklaring van onbeslagbaarheid van de gezinswoning zal niet voor elke zelfstandige nodig zijn, maar is wel nuttig om te bekijken indien je een activiteit uitoefent waar veel onzekerheden zijn of wanneer je start met een zelfstandige activiteit.